นิทานพื้นบ้านไทยเป็นมากกว่าความบันเทิงสำหรับเด็ก เพราะมันคือกระจกสะท้อนค่านิยม ความเชื่อ และบทเรียนชีวิตที่สืบทอดกันมาหลายชั่วอายุคน เรื่องราวเหล่านี้มักแฝงด้วยความหวัง ความกล้าหาญ และการยอมรับในความแตกต่างของมนุษย์ เช่นเดียวกับนิทานเรื่อง “แก้วหน้าม้า” ที่แม้จะมีฉากหลังเป็นโลกแฟนตาซี แต่กลับพูดถึงประเด็นร่วมสมัยอย่างการไม่ตัดสินคนจากรูปลักษณ์ และการต่อสู้เพื่อสิทธิของตนเองอย่างทรงพลัง
“แก้วหน้าม้า” เป็นนิทานพื้นบ้านที่มีต้นกำเนิดจากภาคกลางของไทยในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น โดยมีทั้งฉบับร้อยกรองและบทละครนอกที่พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงภูวเนตรนรินทรฤทธิ์ ทรงนิพนธ์ไว้ ตัวละครเอกคือหญิงสาวผู้มีใบหน้าเหมือนม้า แต่มีสติปัญญาและความกล้าหาญเหนือใคร เธอใช้ไหวพริบและความสามารถในการต่อสู้เพื่อพิสูจน์คุณค่าของตนเอง แม้จะถูกดูหมิ่นจากรูปลักษณ์ภายนอกก็ตาม นิทานเรื่องนี้ได้รับความนิยมอย่างต่อเนื่อง ทั้งในรูปแบบละครโทรทัศน์ การ์ตูน และหนังสือสำหรับเด็ก
มาอ่านนิทานเรื่อง “แก้วหน้าม้า” ด้วยกันนะครับ
กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว ในเมืองปางทองอันสงบสุข มีพระราชาผู้ทรงธรรม และพระมเหสีผู้เปี่ยมเมตตา ทั้งสองมีพระโอรสองค์เดียวชื่อ “พระปิ่นทอง” เป็นชายหนุ่มรูปงาม ฉลาดหลักแหลม และมีจิตใจแน่วแน่
เมื่อพระปิ่นทองเจริญวัย พระองค์ขอออกเดินทางไปเรียนรู้โลกกว้าง พระราชาและพระมเหสีจึงทรงอนุญาต พร้อมส่งข้าราชบริพารติดตามไปด้วย
พระปิ่นทองเดินทางไกล ผ่านเมือง ผ่านป่า ผ่านภูเขา จนมาถึงป่าลึกแห่งหนึ่ง ที่มีฤๅษีผู้ทรงฤทธิ์อาศัยอยู่ ฤๅษีเห็นพระปิ่นทองเป็นชายหนุ่มมีบุญบารมี จึงต้อนรับด้วยความเมตตา
ฤๅษีเล่าเรื่องของหญิงสาวผู้หนึ่งให้พระปิ่นทองฟัง หญิงสาวคนนั้นชื่อ “แก้วหน้าม้า” นางมีใบหน้าคล้ายม้า ดูแปลก ดูอัปลักษณ์ แต่ฤๅษีบอกว่า นางมีจิตใจดีงาม ฉลาดหลักแหลม และมีความสามารถพิเศษในการแปลงกาย
เมื่อพระปิ่นทองได้พบแก้วหน้าม้า พระองค์ตกใจในรูปลักษณ์ของนาง แต่เมื่อได้พูดคุย ได้ฟัง ได้เห็นความสามารถ พระองค์ก็เริ่มชื่นชมในความเฉลียวฉลาดและความกล้าหาญของนาง
แล้ววันหนึ่ง…เกิดเหตุร้าย พระปิ่นทองถูกโจรจับตัวไปขังไว้ในถ้ำลึกกลางป่า ข้าราชบริพารต่างพากันหนีด้วยความกลัว เหลือเพียงแก้วหน้าม้าเท่านั้นที่ไม่ยอมทิ้งพระองค์
แก้วหน้าม้าออกตามหา ใช้ความรู้จากฤๅษี ใช้ไหวพริบ ใช้ความกล้า นางปลอมตัวเป็นหญิงชราเร่ร่อน เดินทางไปยังหมู่บ้านใกล้ถ้ำ แกล้งทำเป็นคนขายสมุนไพรเพื่อสืบข่าว
เมื่อรู้ตำแหน่งถ้ำแล้ว นางก็วางแผนอย่างแยบยล นางแกล้งทำเป็นหญิงแก่ป่วยหนัก ขอให้โจรช่วยพาไปพักในถ้ำ แล้วใช้ยาสลบที่เตรียมไว้ผสมในอาหารให้โจรกิน โจรหลับหมด! นางรีบปลดโซ่ตรวนพระปิ่นทอง และพาหนีออกมาอย่างปลอดภัย
พระปิ่นทองซาบซึ้งในน้ำใจและความกล้าหาญของแก้วหน้าม้า พระองค์กล่าวว่า “แม้เจ้าจะมีหน้าตาไม่งาม แต่ใจเจ้ากลับงามยิ่งกว่าหญิงใดในแผ่นดิน” พระองค์จึงรับนางเป็นชายา แม้ข้าราชบริพารจะคัดค้านก็ตาม
เมื่อกลับถึงเมืองปางทอง พระราชาและพระมเหสีเห็นชายาของพระโอรสมีหน้าตาอัปลักษณ์ก็รู้สึกผิดหวัง และไม่ยอมรับนางในฐานะสะใภ้ พระปิ่นทองจึงพานางไปอยู่ในตำหนักส่วนตัวอย่างเงียบ ๆ
แก้วหน้าม้าแม้จะถูกดูหมิ่นจากผู้คน แต่ก็ไม่เคยโกรธเคือง นางยังคงทำหน้าที่ภรรยาอย่างดี คอยดูแลพระปิ่นทองด้วยความรักและซื่อสัตย์
วันหนึ่ง พระปิ่นทองต้องออกศึกกับเมืองข้างเคียง ซึ่งมีแม่ทัพผู้เก่งกล้าและใช้เวทมนตร์ในการรบ แก้วหน้าม้าจึงอาสาแปลงกายเป็นหญิงงามชื่อ “มณี” โดยใช้เวทมนตร์จากฤๅษี
นางปลอมตัวเป็นหญิงผู้มีความรู้ด้านการทูต เดินทางไปยังเมืองศัตรูเพื่อเจรจา ใช้วาทศิลป์และไหวพริบหลอกให้แม่ทัพศัตรูหลงรัก และยอมเปิดเผยแผนการรบทั้งหมด
เมื่อได้ข้อมูลสำคัญ นางมณีก็รีบกลับมาบอกพระปิ่นทอง พระองค์จึงวางแผนรับมืออย่างรอบคอบ และสามารถเอาชนะศึกได้อย่างงดงาม
พระราชาและพระมเหสีเห็นหญิงงามผู้นี้ก็เกิดความรักใคร่ และอยากให้เป็นสะใภ้ โดยไม่รู้ว่านางคือแก้วหน้าม้าในร่างใหม่
พระปิ่นทองรู้ความจริง แต่ไม่กล้าบอกผู้ใด จนกระทั่งวันหนึ่ง พระองค์เผลอพูดออกมา ทำให้พระราชาและพระมเหสีตกใจ และรู้สึกละอายใจ
พระราชาทรงขอขมาแก้วหน้าม้า และยอมรับนางเป็นสะใภ้อย่างเป็นทางการ พร้อมจัดพิธีเฉลิมฉลองอย่างยิ่งใหญ่
แก้วหน้าม้าในร่างมณีจึงเปิดเผยตัวตน และกล่าวว่า “ข้าพเจ้าไม่เคยโกรธเคืองผู้ใด เพราะข้ารู้ดีว่า ความดีจะปรากฏเมื่อถึงเวลา”
นับแต่นั้นมา นางแก้วหน้าม้าก็ได้รับความเคารพจากทุกคนในเมืองปางทอง นางใช้ความสามารถช่วยเหลือบ้านเมืองในหลายด้าน ทั้งการปกครอง การวางแผน และการดูแลประชาชน
พระปิ่นทองก็รักและเคารพนางมากขึ้นทุกวัน และเมื่อวันหนึ่ง นางขออนุญาตกลับไปเยี่ยมฤๅษีผู้เลี้ยงดู นางก็ได้รับพรและของวิเศษจากฤๅษี เพื่อใช้ในการช่วยเหลือบ้านเมืองต่อไป
และนับจากวันนั้น…เมืองปางทองก็สงบสุขยิ่งกว่าเดิม เพราะมีหญิงผู้หนึ่ง ที่แม้จะมีหน้าตาไม่งาม แต่มีหัวใจที่งดงามที่สุดในแผ่นดิน
ข้อคิดจากนิทานเรื่องนี้ :
- แม้รูปลักษณ์จะไม่งดงาม แต่หัวใจที่ดีงามจะเปล่งประกายเมื่อถึงเวลา
- อย่าตัดสินคุณค่าของใครจากรูปลักษณ์ภายนอก เพราะสิ่งงดงามที่สุดอาจซ่อนอยู่ในสิ่งที่คนมองข้าม
- ความเมตตาและการให้อภัยคือหนทางสู่การยอมรับและความสงบสุข
นิทานนำบุญ 